ქსნის ერისთავების სასახლე და მიდამოები ახალგორში

Abstract

ახალგორი - ახალგორის მუნიციპალიტეტის ცენტრი. მდებარეობს ალევის ქედის დასავლეთ კალთაზე, მდინარე ქსნის მარცხენა სანაპიროზე. ისტორიული წყაროების ცნობით, ახალგორი დაარსებულია ძვ.წ. II ს-ში,საურმაგის მეფობის პერიოდში. ვახუშტი ბაგრატიონი მას იხსენიებს „მცირე ქალაქად“, რომელშიც „მკვიდრობენ ქართველნი და სომეხნი“. გვიანფეოდალურ ხანაში ახალგორი ქსნის ერისთავთა რეზიდენცია იყო. მოიცავს ქსნის ხეობის ცენტრალურ ნაწილს, ასევე ალეურის, სალბიერის, ზახორისა (ლეხურას ხეობის ზემო ნაწილი) და წინაგარის თემებს. ამჟამად ოკუპირებულია რუსეთის შეიარაღებული ძალების მიერ. ქსნის საერისთავო, ფეოდალური საქართველოს სამხედრო ადმინისტრაციული ერთეული, XV საუკუნიდან საერისთავო-სათავადო. წარმოიშვა ქსნისა და მის აღმოსავლეთით და დასავლეთით მდებარე მცირე ხეობებში. XV საუკუნის დასაწყისიდან ქსნის საერისთავო ფაქტობრივად ერისთავების მამულად ანუ სათავადოდ გადაიქცა. ამ ხნისათვის ისინი იყვნენ საგვარეულო საძვალის, ციხედარბაზების, დიდი ყმა-მამულის პატრონი