ლადო მესხიშვილი

Abstract

ვლადიმერ ალექსი-მესხიშვილი - მსახიობი და რეჟისორი. რესპუბლიკის სახალხო არტისტი (წოდება მიენიჭა გარდაცვალების შემდეგ1930 წელს).ვლადიმერ სარდიონის ძე ალექსი-მესხიშვილი (ლადო მესხიშვილი) დაიბადა 1857 წლის 16 თებერვალს (28 თებერვალი) თბილისში. სწავლობდა თბილისის ერთ-ერთ კერძო პანსიონში, შემდეგ მოსკოვის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე. ავადმყოფობის გამო უნივერსიტეტი ვერ დაამთავრა, სამშობლოში დაბრუნდა და მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა თელავის ქალთა სასწავლებელში. აქ სამ წელიწადს იმსახურა, პარალელურად მონაწილეობდა რუს სცენისმოყვარეთა სპექტაკლებში. 1881 წელს შევიდა თბილისის ქართულ დრამატულ დასში. 1887-1890 წლებში კი რუსულ სცენაზე გამოდიოდა. 1890-1896 ხელმძღვანელობდა თბილისის, 1897-1906 – ქუთაისის დრამატულ დასებს. 1905 წელს ალექსი-მესხიშვილი მხარს უჭერდა სახალხო ბრძოლას, თვითონაც იბრძოდა ბარიკადებზე, მიტინგებზე რევოლუციურ ლექსებს კითხულობდა. ტირანიისა და სოციალური უსამართლობის წინააღმდეგ პროტესტს გამოხატავდა მისი დადგმებიც: მონტის “გაიუს გრაკქუსი” და ჰაუპტმანის “ფეიქრები”, რომლებშიც ალექსი-მესხიშვილი თვითონვე ასრულებდა მთავარ როლებს. 1906-1910, 1915-1920 ლადო ალექსი-მესხიშვილი რუსულ ენაზე მოღვაწეობდა (1907 მოსკოვის სამხატვრო თეატრში). 1910-1914 იგი სათავეში ედგა თბილისის, 1914-1915 – ქუთაისის თეატრებს. ალექსი-მესხიშვილის გმირები ებრძოდნენ უსამართლობას, ექომაგებოდნენ ჩაგრულებს, იღვწოდნენ კაცობრიობის ნათელი მომავლისათვის. ამ გმირებს იგი წარმოსახავდა რომანტიკული მგზნებარებით, პოეტური აღმაფრენით. მისი უმნიშვნელოვანესი როლებია: ლევან ხიმშიაშვილი (ერისთავის “სამშობლო”), გაიოზ ფარავა (გუნიას “და-ძმა”), სულეიმანი (სუმბათაშვილის “ღალატი”), ჰამლეტი (შექსპირის “ჰამლეტი”), ურიელ აკოსტა (გუცკოვის “ურიელ აკოსტა”), კეისარი (შექსპირის “იულიუს კეისარი”), ფრანც და კარლ მოორები (შილერის “ყაჩაღები”), რუი ბლაზი (ჰიუგოს “რუი ბლაზი”). საინტერესოა ალექსი-მესხიშვილის მიერ შექმნილი კომედიური და სახასიათო სახეებიც: რასპლუევი (სუხოვო-კობილინის “კრეჩინსკის ქორწინება”), გოროდნიჩი (გოგოლის “რევიზორი”) და სხვა. დადგმული აქვს 100-ზე მეტი პიესა, ქართული სცენის მრავალი ოსტატი გამოზარდა. ალექსი-მესხიშვილმა ქართული სცენისათვის არაერთი დრამატული ნაწარმოები თარგმნა. 1916-1918 წლებში რუსეთში ყოფნის დროს გადაიღეს კინოფილმებში “მამები და შვილები”, “შურისძიების ღმერთი” და სხვა. ალექსი-მესხიშვილის სახელი აქვს მინიჭებული ქუთაისის დრამატულ თეატრს (1940)